Қостанайда «Тимонов оқулары» атты IV халықаралық ғылыми-теологиялық конференцисы өтті

3 маусым 2025 жыл. Қостанай. Қостанай жерінің бірінші архипасторы және діндар- епископ Тимонның (Русанов) қайтыс болғанына 95 жыл толды.

Қостанай жерінің бірінші архипасторы және діндар - епископ Тимонның (Русанов) қайтқанының 95 жылдығын еске алу күні - Астана және Қазақстан митрополиті Александрдың батасымен Қостанай епархиясының хатшысы иеромонах Геннадийдің (Бурдюжа) төрағалығымен епархиялық рухани-мәдени және әкімшілік орталығында «Тимонов оқулары» атты  IV халықаралық ғылыми-теологиялық конференциясы өтті.

Іс-шара 2025 жылы бүкіл дүниежүзілік Православие үшін тарихи маңызды күн – Бірінші Экуменикалық кеңестің 1700 жылдығын тойлауға орайластырылған.

Конференция жұмысы иеромонах Геннадий (Бурдужа) оқыған Астана және Қазақстан митрополиті Александрдың құттықтау сөзімен ашылды. «Никея Кеңесінің теологиялық мұрасы, оның шіркеу мен христиан халықтарының қалыптасу тарихындағы орны кейінгі барлық дәуірлерде де ой қозғаудың тақырыбы болуды тоқтатқан емес. Қазіргі уақытта I Экуменикалық Кеңестің істері кәсіби тарихшылардың да, теологтардың да, сондай-ақ қызығушылық танытқан қалың қауымның да назарында. Дінді оқыту мәселелері, шіркеудің институционалдық дамуы, оның канондық жүйесінің және литургиялық дәстүрлердің қалыптасуы, христиандық күнтізбелік жүйенің қалыптасуы, шіркеу-мемлекеттің өзара әрекеттесуі – осы және басқа да тақырыптар ғалымдардың көптеген зерттеулерінде және конференциялар мен дөңгелек үстелдерде көрініс тапқан», - делінген, атап айтқанда, Қазақстан Православие Шіркеуінің Басшысының құттықтау сөзінде. Өз сөзінде иерарх биылғы жылы Қостанай епархиясының өміріндегі айтулы күн – құрылғанына 15 жыл толғанын атап өтті. Шіркеу заңының бұл шешімі ХХ ғасырдың басында ұсынылған осы кең, киелі жерде дербес епархия құру туралы бұрыннан келе жатқан идеяның іске асуы болды. Қатерлі 1917 жылға дейін Қостанай уезінде 140-тан астам православ шіркеуі мен екі монастыр болған. Шіркеу өмірінің дамуы 1914 жылы Қостанай викариатының құрылуына әкелді. Тарихи сілкіністер кезінде осы өлкеде жұмыс істеген архипастырлардың ішінде ең құрметті епископ Тимон (Русанов) ерекше орын алатыны сөзсіз. Дәл 100 жыл бұрын - 1925 жылы 10 тамызда оның епископтық қасиетті тағайындау рәсімі өтті, бұл билеушінің діндар ретіндегі қызметінің соңғы кезеңін ашты. Қазақстанның өңірлерінен ғана емес, сонымен қатар шет елдерден де қатысушылардың басын қосатын жыл сайынғы Тимонов оқулары оның есімін мәңгілікке қалдыруға, мүмкін одан да маңыздысы, оның рухани-ағартушылық жұмысын жалғастыруға қосқан үлесіміз. 

Жиналғандар алдында Қостанай облысы дін істері басқармасының атынан оның бас маманы Әбдиев Сапарғали Әкімбекұлы сөз сөйледі. «Сіздерді христиан Шіркеуі тарихындағы ең маңызды оқиғалардың бірі – Бірінші Экуменикалық кеңестің шақырылуының 1700 жылдығына арналған халықаралық конференцияда көргеніме қуаныштымын. Енді, міне, арада он жеті ғасыр өтсе де, алғашқы кеңеске қатысушыларды басшылыққа алған ұстанымдар – бейбітшілікке, келісімге, өзара түсіністікке ұмтылу бүгінгі күні өзекті болып отырғанын көреміз. Дәл осы құндылықтар негізінде Қазақстандық қауымның  қоғамдық дамуының заманауи моделі құрылғанын атап өткім келеді. Бүгінгі таңда қоғамымыз көптеген сын-қатерлерге тап болған кезде, дәл осы «Тимон оқулары» сияқты іс-шаралар мейірімділік, сабырлық және өзара құрмет құндылықтарын ілгерілету үшін сенімді негіз болып табылады. Сондықтан жергілікті атқарушы органдар атынан ұйымдастырушыларға конференцияны жоғары деңгейде дайындағаны үшін алғысымды білдіремін. Бүгінгі конференция қоғамымыздың рухани негіздерін дамытып, нығайта түсуге зор үлес қосады деген сенімдемін», - делінген облыстық дін істері басқармасы басшысының сөзінде.

«Тимон оқулары» конференциясының қонақтары мен  тұрақты қатысушылары жылы қарсы алғандар: Қостанай қаласының белгілі қоғам қайраткері Сергей Михайлович Жалыбин және «Қостанай облысының орыс қауымдастығының» жетекшісі Юрий Иванович Ивлев. Іс-шараға епархияның дін қызметкерлері, дін мәселелерін зерттеу орталығының жетекшісі Азамат Жиеналин, Қостанай қаласындағы Рим-католиктік приход басшысы діндар Олег Подгородецкий, мемлекеттік және жеке БАҚ журналистері, облыстық кітапхана, тарихи-өлкетану мұражайы, қаладағы жексенбілік мектептердің өкілдері қатысты.

Конференцияның ғылыми-зерттеу бөлімінде Солтүстік Қазақстан мен Ресейдің көршілес облыстарындағы Православие тарихына қатысты баяндамалар тыңдалды. Алғашқы болып оқыған  Челябі Митрополитінің Троица және Оңтүстік Орал епархиясының клиригі, Белоносово кентіндегі Георгий Победоносец шіркеуінің басшысы иерей Виктор Максимов Қостанай епархиясымен тарихи және рухани байланысы бар Троицкая епархиясының құрылуы туралы баяндамасымен сөз сөйледі.

«Тимон оқуларына» екінші жыл қатарынан Митрополит округі әулиелерін заңдастыру жөніндегі синодтық комиссияның хатшысы, Петропавл және Булаев епархиясының клиригі иерей Михаил Березина қатысуда. Бұл жолы діни қызметкер Петропавл епископы Вениаминнің (Иванов) өмірі мен ерліктері туралы баяндама жасады, сонымен қатар өзінің «Солтүстік Қазақстандағы Православие Шіркеуі (1920-30)» атты жаңа кітабын ұсынды. Басылым Қостанайдағы барлық шіркеу кітапханаларында оқырмандарға қолжетімді болады.

Келесі екі баяндама құтты Қостанай жеріндегі ең көне ғибадатханаларды белгілейтін мерейтойларға арналды. Пресногорковка ауылындағы Николай Чудотворец шіркеуінің 220 жылдығына арналған баяндаманы конференцияға қатысушыларға белгілі тарихшы және өлкетанушы Сергей Николаевич Виниченко дайындады. Оны Қостанай епархиясының әулиелерді заңдастыру бөлімінің басшысы иерей Андрей Крутин айтты. Октябрьское ауылындағы Иверско-Петропавловский әйелдер монастырі жанындағы басқарма бастығының орынбасары, Петропавл шіркеуінің аға діни қызметкері иеромонах Мефодий (Чулков) Қарабалық ауданы, Михайловка ауылындағы Архангел Михайл шіркеуінің 170 жылдығына арналған баяндамасын жасады.

Баяндамалардан кейін конференция қатысушылары мен қонақтары баяндамашыларға сұрақтар қойып, приходтар мен шіркеулерге байланысты ұсынылған жұмыстарды  өздерінің естеліктерімен жеке әңгімелерімен толықтырды.

Іс-шара соңында Қостанай епархиясының хатшысы иеромонах Геннадий Қостанайда төртінші жыл қатарынан өтіп жатқан дәстүрлі конференцияға қатысқаны үшін барлық қатысушыларға алғысын білдірді, сондай-ақ «Тимон оқуларының» қорытындысы бойынша мақалалар мен баяндамалар жинағы жақын арада жарыққа шығатынын атап өтті.