Митрополит Александр «Қазақстан жерінің тұңғыш архипасторы, Ұлы дала Апостолы, әулие Софонидың өмірі мен шығармашылығы» тақырыбында дәріс оқыды.

23 қыркүйек 2025 жыл. Алматы. Митрополит Иосиф (Чернов) атындағы рухани-мәдени және әкімшілік орталығының тақ бөлмесінде Астана және Қазақстан митрополиті Александр, Алматы семинариясының шіркеу тарихы кафедрасының профессоры рухан мектептің студенттері мен оқытушыларына дәріс оқыды.

Баяндама тақырыбы: «Қазақстан жерінің тұңғыш архипасторы, Ұлы дала Апостолы, әулие Софонидың өмірі мен шығармашылығы» болды.

Түркістан және Ташкент архиепископы Софонидың (Сокольский) туғанына 225 жыл толуына орайластырылған Митрополиттік округ басшысының дәрісі 2023 жылдан бастап Алматы семинариясының базасында жұмыс істейтін «Жібек жолындағы православие: өткені, қазіргісі, болашағы» атты ғылыми семинар-дәріс аясында өтті

Іс-шараға қатысқандар: Астана епархиясының викаиий Талғар епископы Вениамин; Алматы рухани семинариясының ректоры протоиерей Евгений Иванов; тәрбие жұмысы жөніндегі проректор Иоанн Ливинский; оқу жұмысы жөніндегі проректор иерей Петр Бахтияров; Ғылыми жұмыстар жөніндегі проректор, философия ғылымдарының кандидаты А.П.Соловьев; шіркеулік- тарихы кафедрасының меңгерушісі протоиерей Александр Гайченя; сырттай оқу бөлімінің басшысы иерей Даниил Бобылев; рухани мектеп канцеляриясының меңгерушісі иерей Александр Шишлов; семинария ұстаздары; Алматы епархиялық басқармасының қызметкерлері; Орталық жексенбілік мектебінің директоры Г.В. Черепанова.

Дәріс алдында жиналғандарды ғылыми жұмыстар жөніндегі проректор А.П.Соловьев құттықтады. Артем Павлович 2025 жылы XIX ғасырдағы көрнекті шіркеу қайраткері және рухани ағартушы, Ұлы дала елінің Апостооы, Түркістан епархиясының бірінші иерархы архиепископ Софонидың туғанына 2025 жыл толатынын, бүгінгі таңда Қазақстан және Орталық Азия Митрополиттік округі мұрагері болып табылатынын жиналғандарға еске салды.

Қазақстан Православие Шіркеуінің Басшысы өз сөзінде әулиенің өмірбаянымен таныстырып, өз заманының тарихи жағдайын сипаттап, оның пасторлық қызметінің негізгі кезеңдерінк тоқталды. Архипастор, атап айтқанда, былай деп атап өтті: «Архиепископ Софонидың Орталық Азиядағы апостолдық қызметінен бұрын Ресейдің әртүрлі епархияларында, Рим мен Константинопольде, Закавказье мен Кіші Ресейде жемісті қызмет атқарды.

Оның ерекше, тарихи жетістіктерінің арасында парсы сириялық-халдей несториандықтарын Православие Шіркеуімен қайта біріктірудегі үлесі көп. Иеромонах ретінде ол Дмитрий Александрович Брянчаниновты кейінірек - көрнекті шіркеу жазушысы және теолог, Кавказ епископы Игнатийді монастырлық тонсураға дайындады. Кейін олардың арасында көпжылдық рухани достық байланыстырғаны белгілі».

Билеуші митрополит табылған мұрағат құжаттарына сүйене отырып, Қазақстандағы архиепископ Софронияның өмірі мен шығармашылығын ғылыми зерттеудің қазіргі кезеңінің нәтижелері туралы айтты.

«Архипастордың әділ өмірінің тәжін сыйлаған ең үлкен ерліктері жаңадан құрылған Түркістан епархиясының басқарушысы қызметін атқару кезінде қол жеткізілді. Ол өз қауымын және көшпелі тайпаларды әлі күнге дейін пұтқа табынушылық ырымдарының қараңғылығын Інжіл сөзі арқылы ағарту үшін үлкен қашықтықты еңсеріп, қорықпай жүріп өтті.

Аса құрметті билеуші Софониды Орталық Азиядағы заманауи шіркеу тарихын жасаған адам деп атауға болады. Әр жерде және әр уақытта архипастор өзінің дарындылығын және рухының ерекше күшін көрсетті. Ол консистория жұмысын ұйымдастырды, хор құрды, шіркеулер салып, жиһазбен жабдықтады, діни қызметке үміткерлерді дайындады және ғылыми еңбектерін баспаға дайындауға уақыт тапты. Әулие артында зиялы-рухани мол мұра қалдырған, оның елеулі бөлігі оның үндеулері, уағыздары, сөйлеген сөздерінен тұратын. 1876 ​​жылы иерархтың көзі тірісінде уағыздардың екі томы  жарық көрді. Оның ілімдері - ХІХ ғасырдағы уағыз айтудың жарқын үлгісі болып табылады. Мазмұны жағынан әулие сөздері адамгершілік- практикалық деп жіктеуге болады; олардың барлығы Қасиетті Жазба өсиеттері мен шіркеу ережелерін түсіндіруге толы және жиі әшкерелеу де бар. Өзі Құдай заңын бұлжытпай орындаушы болғандықтан, ол тыңдаушыларының да рухани өмірде құлшыны бар адамдар болуын шын жүректен қалады». Дәріс соңында митрополит Александр жиналғандарға ақсақал-архиепископ мұрасының маңыздылығын еске салды. «Әулие Софони бейнесі, оның құрбандығы мен еңбекқорлығының үлгісі зор адамгершіләк күшке ие және Мәсіхтің Інжілінің ақиқатын ашады. Еңбегі арқылы ежелгі Қазақстан жерінде Құдай ақиқатының таралуына үлес қосып, бар өмірін Қасиетті шіркеуге қызмет етуге арнаған епископ Софаниды еске алу – біздің қасиетті борышымыз»- деді  билеуші.

Дәріс соңында архипастор тыңдаушылардың сұрақтарына жауап берді.

Алматы рухани семинариясының ректоры, протоиерей Евгений Иванов жиналғандар атынан Митрополиттік округ басшысына салиқалы сөзі үшін алғысын білдірді. Евгений әке жиналғандардың назарын архиепископ Софони мен митрополит Александр арасындағы белгілі бір ұқсастыққа аударды.