Қасиетті Патриарх Кириллдің әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VIII Съезінің ашылуында сөйлеген сөзі

17 қыркүйек 2025 жылы Астанада «Діндер диалогы: болашақ жолындағы синергия» тақырыбына арналған әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының VIII Съезінің салтанатты ашылуы өтті. Съез қатысушыларына Мәскеу және бүкіл Ресей Патриархы Кирилл сөз сөйледі.

Жоғары Мәртебелі, аса құрметті Қасым-Жомарт Кемелұлы! Құрметті Конгресс қатысушылары!

Қонақжай Қазақстан жерінде бүгін көрнекті дін қайраткерлері, халықаралық ұйымдардың өкілдері, дипломаттар, қайырымды жандар тағы да бас қосып отыр. Мен 2012 жылы Қазақстанға сапарым мен әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің IV Съезіне қатысқанымды, сол форумның тамаша атмосферасын, қатысушылар арасындағы қарым-қатынасты сүйіспеншілікпен еске аламын. Бүгінгі жиын сол дәстүрді жалғастыруда, демек бұл халықаралық алаңның деңгейі мен беделі арта түскені анық.

Жалғаспалы іс-шаралар мен конференциялар, жастар форумы, мәдени бастамалар, концептуалды құжаттардың барлығы кәсібилігімен, құнды мазмұнымен және өзектілігімен ерекшеленеді. Мен жеке Сізге, Президент мырза, және дінаралық диалогтың, пікір алмасудың, бітімгершілік қызметінің тұрақты тетіктерін белгілеген Қазақстан Үкіметіне алғысымды білдіргім келеді.

2012 жылы Съезде сөйлеген сөзімде мен Құдайсыз және дінсіз адам өмірін құру әрекеттері жақсылыққа әкелмейтінін айттым. Осы тақырыпты Қасым-Жомарт Кемелұлымен біраз уақыттан кейін, 2014 жылы Әулие Троица-Сергиев лаврасында кездесуде талқылағанымыз есімде. Менің сөздерім мұқият тыңдалып, ең бастысы, әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің Съездерінің кейінгі жұмысында ескерілгені мені қуантты.

Құдайды жоққа шығаратын әлемнің болашағы жоқ әлем екенін бүгінгі халықаралық жағдай тағы да дәлелдеп отыр. Қанды қақтығыстар, күрделі экономикалық және экологиялық проблемалар, терроризм, адамның негізгі құқықтарының бұзылуы – мұның бәрі дінді жеке адамның тар жеке кеңістігінде ғана орын қалдырып, қоғамнан ығыстыру әрекеттерінің тікелей салдары.

Дәстүрлі діндер арасындағы айырмашылықтарға қарамастан, оларды бір мақсат – Құдайға сену және сол сенімге адамгершілік сәйкестік біріктіретінін жақсы білеміз. Нағыз сенушілер қоғамы бейбітшілік пен өркендеу жағдайында өмір сүріп, дамуға қабілетті. Бұған дүниежүзілік тарих куә: Жаратқан Ие Өзінің таңдаған халқын сенімсіздік пен адами азғындықтары үшін қаншама рет жазалады! Имандылық дағдарысы мен адами азғындықтың, атеизм мен біріктіруші рухани идеяның жоқтығынан ұлы империялардың да өмір сүруін тоқтатқаны белгілі.

Айналамызда болып жатқан оқиғаларға қарамастан, зайырлы идеологияны жақтаушылардың әрекеттері де, оның ішінде жастар арасында да кері әсерін тигізіп жатқанын айту керек. Бүгінгі таңда, әсіресе, посткеңестік кеңістікте өскелең ұрпақтың дінге сенгіштігінің артқанын байқаймыз. Бұл кейбір басқа аймақтармен салыстырғанда, біз шіркеулерде, мешіттерде, синагогаларда және дацандарда көбірек жастарды көреміз. Дегенмен, жастарды радикализмнен қорғап, диалог пен сыйластықтың сындарлы жолына бағыттау керек. Бұр тұрғыда, біздің Съездеріміз аясында дінаралық жастар форумын өткізу идеясы жан-жақты қолдауға лайық. Бұл форумдар жас діндарларға бейтарап әлеуметтік желілер мен арналар арқылы емес, тікелей араласу мүмкіндігін береді.

Бейбітшілік, адам құқығы, езілгендерді қорғау қажеттігі туралы көптеген ұлы сөздер айтуға болады. Бірақ сөз әрқашан іс-әрекеттермен негізделуі керек және бүгінгі форумның тақырыбы бәрімізді бірге әрекет етуге шақырады. Сондықтан, біз, дін қайраткерлері, бар дағдарыстарды еңсеруге және тұрақты бейбітшілікті орнатуға және сақтауға бағытталған ізгі ниетті адамдардың бітімгершілік бастамаларын тұтастай қолдаймыз. Бүгінгі форумның басты аспектілерінің бірі – ұйымдастырушылардың Біріккен Ұлттар Ұйымының Өркениеттер альянсымен тығыз ынтымақтастығы. Менің ойымша, бұл бәрімізге діни көшбасшылардың осы маңызды халықаралық ұйымда лайықты өкілдік етуін қамтамасыз ету үшін берілген мүмкіндік. БҰҰ жанындағы діндердің консультативтік кеңесін құру идеясын біз бірқатар беделді діни жетекшілермен бірге (олардың кейбіреулері бүгін осында бар) 20 жыл бұрын жүзеге асыруға тырысқанымыз өзекті болып қала береді. Ол кезде, өкінішке орай, радикалды зайырлылықты жақтаушылар бұған мүмкіндік бермеді. Дәстүрлі қауымдастық көшбасшыларының қатысуы БҰҰ-ның бітімгершілік әлеуетін күшейтетіні сөзсіз. Біздің әртүрлі діни және этникалық ортамызды ескере отырып, біздің ортақ үніміз ар-ождан мен келісімнің үні бола алар еді. Біз қазір мұнда басқалармен қатар Біріккен Ұлттар Ұйымының өкілдеріне қош келдіңіздер дейміз және бұл біздің идеяларымызды БҰҰ алаңдарында ілгерілету үшін пайдалы болады деп үміттенемін.

Діни көшбасшылардың әлемді жақсырақ және қауіпсіз болашаққа айналдыру үшін шынымен айтары бар. Діндарлар – өзара сыйластықты, татулықты және сындарлы ынтымақтастықты қамтитын ғасырлар бойы қалыптасқан діни мәдениеттің тасымалдаушылары. Осының арқасында түрлі діндер мен ұлттардың өкілдері, атап айтқанда, Ресейде, Қазақстанда және басқа жерлерде тату-тәтті өмір сүріп, өз елдері мен халықтарының игілігі үшін бірлесе еңбек етуде.

Сөзімді аяқтай келе, Ізгі хабардың сөздерін келтіргім келеді. «Мен сендерге Бейбітшілікті қалдырамын, менің Бейбітшілігімді саған беремін: әлем бергендей емес, оны Мен сендерге беремін. Жүрегің мазасызданбасын және қорықпасын» (Ин. 14:27), - деді

Мәсіх Крестке көтерілмес бұрын шәкірттеріне өзінің қоштасу сөзінде.

Нағыз бейбіт тек адам Құдаймен, Жаратушымен тату болған кезде мүмкін болады және бұл көптеген міндеттемелерді тудырады. Біз бүгін бейбітшілік одағында достық қарым-қатынасты дамытып, сеніміміздің куәсі болуға үлес қосу үшін жиналдық. Және Құдай қаласа бұл сенім әрқашанда игі істермен қатар жүруін нәсіп етсін. Біз бірауыздан игі істермен және өнегелі өмір салтымен қуатталған дәл осындай сенім шынайы және тұрақты бейбітшіліктің негізі бола алатынын растаймыз. Ал ынтымақтастығымыздың үні барынша естілгей. Біз қабылдаған қорытынды декларация адамзаттың өмір сүруінің өзі шын мәнінде адамның рухани-адамгершілік жағдайына байланысты екенін тағы бір еске салсын.

Назар қойып тыңдағандарыңызға рақмет.